Nulla posteritas, si non in honore antiquitas.
MARE NOSTRUM
czyli
wpływ antyku Morza Śródziemnego na późniejsze pokolenia
SKRÓTY? SYMBOLE?
Omnes tráhimur et dúcimur ad cognitionis et
scientiae cupiditátem.
Człowiek stosował zawsze skróty, symbole, by z
jednej strony ukryć wiedzę przed niepowołanymi, ale by też ułatwić sobie życie,
bo "nie trzeba pisać całych wyrazów czy zdań". Wiele skrótów powstało
w starożytności, wiele nawiązywało do łacińsko-greckich nazw. Patrzmy z
większym zrozumieniem na znane nam już, np.:Wszystkich nas pociąga i prowadzi żądza wiedzy i poznania. P = 2pr; Ep = mgh; a2 + b2
= c2; sin 900 = 1; itp.
|
|
Symbole i skróty
stosowane w naukach Wiemy, że symbole pierwiastków chemicznych utworzono od pierwszych liter nazwy tego pierwiastka w języku łacińskim. Czy jednak wiesz, że i inne skróty oraz symbole różnych nauk wzięły się w dużej mierze z łaciny? Często więc takie same skróty istnieją na oznaczenie tych samych treści w podręcznikach niemal całego świata. a = ar < łac. arvum - pole uprawne
a = przyspieszenie < łac. acceleratio - przyspieszenie Ag = srebro < łac. argentum - srebro Al = glin < łac. aluminium - glin Atm = atmosfera < gr. ¢tmÒj - para, wyziew; sfa‹ra - kula, sfera Au = złoto < łac. aurum - złoto b = bar (jednostka ciśnienia) < gr. barÚj - ciężki, ugniatający c = symbol szybkości światła < łac. celeritas - szybkość c = ciepło właściwe < łac. calor - ciepło C = węgiel < łac. carbo - węgiel Ca = wapń < łac. calcium - wapń cal = kaloria (jednostka ciepła) < łac. calor - ciepło Cd = kandela (symbol światłości) < łac. candela - świeca Cl = chlor < gr. clorÒj - zielonkawy cm = centymetr < łac. centum - sto; metrum - miara, miernik, czyli setna część miernika, metra cons. = constans < łac. constans - stały, stateczny cos = cosinus < łac. cosinus - współ-zatoka, zatoka obok (por. wykres funkcji) ctg = cotangens < łac. cotangens - współ-dotykająca (dążąca do współdotknięcia; por. wykres funkcji) d = dzień < łac. dies - dzień d = gęstość, symbol gęstości < łac. densitas - gęstość dcm = decymetr < gr. dška - dziesięć; cm −> E = energia < gr. ™nšrgeia - czynność, działanie erg = erg (jednostka pracy) < gr. œrgon - praca, czyn f = siła < łac. fortitudo - siła, moc f. = funkcja < łac. functio - działanie f. = ogniskowa < łac. focalis - ogniskowy F = ognisko (optyki, geometrii) < łac. focus - ognisko Fe = żelazo < łac. ferrum - żelazo g = gram < gr. gr£mma - litera, gram g = symbol przyspieszenia < łac. gravidas - ciężar, ciążenie (ziemskie), które powoduje przyciąganie, przyspieszenie swobodnego spadania. G = gram-siła, czyli ciężar masy 1 g będącego pod wpływem siły ciążenia ziemskiego < łac. −> g h = godzina < łac. hora - godzina h = wysokość < gr. ØyÒthj (czyt. hypsotes) - wysokość H = wodór < łac. hydrogenium < gr. Ødrogšnion - wodór ("rodzący wodę") ha = hektar (czyli 100 arów) < gr. ˜katÒn (czyt. hekaton) - sto; a −> i , I = natężenie < łac. intensitas - natężenie kg = kilogram < gr. c…lioi - tysiąc; gr£mma - gram km = kilometr < gr. c…lioi - tysiąc; mštron - miara, miernik l = litr < gr. l…tra - litra (miara objętości) l = długość < łac. longitudo - długość L = praca < łac. labor - praca lim = limes < łac. limes - granica lm = lumen (jednostka strumienia światła) < łac. lumen - światło lx = lux (jednostka natężenia oświetlenia) < łac. lux - światło m = metr < łac. metrum - miara, miernik m = masa < łac. massa - masa m = minuta < łac. minuta - pomniejszona część godziny, koła m = mili- < łac. mille - tysiąc, czyli tysięczna część (np. mililitr - ml, milimetr - mm) M = moc, masa atomowa < łac. magnitudo - wielkość m = mikro- < gr. mikrÒj - mały (przyjęto uznawać jako milionową część całości, np. mikrolitr - ml, mikron - m} N = azot < łac. nitrogenium - azot O = tlen < łac. oxygenium < gr. Ñxugšnion - tlen O = środek figury < gr. Ômfaloj - pępek p = ciśnienie < łac. pressio - ciśnienie, nacisk P = fosfor < łac. phospforus < gr. fwsfÒroj - niosący światło, fosfor P = moc, parcie < łac. potestas - moc, potęga P = obwód < gr. per…kukloj - obieg, obwód Pb = ołów < łac. plumbum - ołów p = liczba p = 3, 14 < gr. PuqagÒraj, któremu przypisuje się obliczenie tej liczby lub na jego cześć. q, Q = ilość < łac. quantum - ilość r = promień krzywizny < łac. radius - promień r , R = opór < łac. resistantia - opór, opieranie się czemuś rd = radian < łac. radianus - promieniowy, kąt między promieniami s(ek) = sekunda < łac. secunda - sześćdziesiąta część minuty (czasu i kąta) s = droga < łac. spatium - powierzchnia, przestrzeń wzdłuż S = pole powierzchni < łac. spatium - obszar, powierzchnia, przestrzeń S = siarka < łac. sulphur - siarka Si = krzem < łac. silicium - krzem, krzemień sin = sinus < łac. sinus - zatoka (por. wykres funkcji) sr = steradian (kąt bryłowy) < gr. stereÒj - przestrzenny; łac. radianus < kąt między promieniami t = czas < łac. tempus - czas tg = tangens < łac. tangens - dotykająca, dążąca do dotknięcia (por. wykres funkcji) v = prędkość < łac. velocitas - prędkość V = objętość < łac. volumen - zwój, coś co się da objąć przez zawinięcie Początkowymi literami alfabetu łacińskiego (np. a, b, c) oznaczano określone wartości, natomiast końcowe litery zarezerwowano dla niewiadomych (np. x, y, z). Środkowymi literami alfabetu (np. m, n) oznaczamy liczby określone, chociaż nie podstawowe. Punkty oznaczamy kolejnymi dużymi literami alfabetu łacińskiego (np. A, B, C). Odcinki między tymi punktami podajemy przy pomocy tych krańcowych punktów (np. AB to odcinek między tymi punktami łącznie z A i B). Greckimi pierwszymi literami oznaczano kolejne kąty (np. a. b. g). Również kolejność jasności gwiazd konstelacji oznaczamy kolejnymi literami alfabetu greckiego (np. a-Centauri to najjaśniejsza gwiazda konstelacji Centaura, natomiast b-Orionis to druga w kolejności jasności gwiazda konstelacji Oriona itd.) |
wietrzyk