falafalafalafalafalafalafala

Nulla posteritas, si non in honore antiquitas. Petros Pneumatikos

 

MARE NOSTRUM

czyli

wpływ antyku Morza Śródziemnego na późniejsze pokolenia

falafalafalafalafalafala

STRONA GŁÓWNA

 

SKRÓTY?  SYMBOLE?
Również to od starożytnych...

 

Omnes tráhimur et dúcimur ad cognitionis et scientiae cupiditátem.
Wszystkich nas pociąga i prowadzi żądza wiedzy i poznania.
 
    Człowiek stosował zawsze skróty, symbole, by z jednej strony ukryć wiedzę przed niepowołanymi, ale by też ułatwić sobie życie, bo "nie trzeba pisać całych wyrazów czy zdań". Wiele skrótów powstało w starożytności, wiele nawiązywało do łacińsko-greckich nazw. Patrzmy z większym zrozumieniem na znane nam już, np.:
 
P = 2pr; Ep = mgh; a2 + b2 = c2; sin 900 = 1; itp.
 
pitagoras
 
Symbole i skróty
stosowane w naukach
 
    Wiemy, że symbole pierwiastków chemicznych utworzono od pierwszych liter nazwy tego pierwiastka w języku łacińskim. Czy jednak wiesz, że i inne skróty oraz symbole różnych nauk wzięły się w dużej mierze z łaciny? Często więc takie same skróty istnieją na oznaczenie tych samych treści w podręcznikach niemal całego świata.
 
a = ar < łac. arvum - pole uprawne
a = przyspieszenie < łac. acceleratio - przyspieszenie
Ag = srebro < łac. argentum - srebro
Al = glin < łac.  aluminium - glin
Atm = atmosfera < gr. ¢tmÒj - para, wyziew; sfa‹ra - kula, sfera
Au = złoto < łac. aurum - złoto
b = bar (jednostka ciśnienia) < gr. barÚj - ciężki, ugniatający
c = symbol szybkości światła < łac. celeritas - szybkość
c = ciepło właściwe < łac. calor - ciepło
C = węgiel < łac. carbo - węgiel
Ca = wapń < łac. calcium - wapń
cal = kaloria (jednostka ciepła) < łac. calor - ciepło
Cd = kandela (symbol światłości) < łac. candela - świeca
Cl = chlor < gr. clorÒj - zielonkawy
cm = centymetr < łac. centum - sto; metrum - miara, miernik, czyli setna część miernika, metra
cons. = constans < łac. constans - stały, stateczny
cos = cosinus < łac. cosinus -  współ-zatoka, zatoka obok (por. wykres funkcji)
ctg = cotangens < łac. cotangens - współ-dotykająca (dążąca do współdotknięcia; por. wykres funkcji)
d = dzień < łac. dies - dzień
d = gęstość, symbol gęstości < łac. densitas - gęstość
dcm = decymetr < gr. dška - dziesięć; cm −>
E = energia < gr. ™nšrgeia - czynność, działanie
erg = erg (jednostka pracy) < gr. œrgon - praca, czyn
f = siła < łac. fortitudo - siła, moc
f. = funkcja < łac.  functio - działanie
f. = ogniskowa < łac.  focalis - ogniskowy
F = ognisko (optyki, geometrii) < łac. focus - ognisko
Fe = żelazo < łac. ferrum - żelazo
g = gram < gr. gr£mma - litera, gram
g = symbol przyspieszenia < łac. gravidas - ciężar, ciążenie (ziemskie), które powoduje przyciąganie, przyspieszenie swobodnego spadania.
G = gram-siła, czyli ciężar masy 1 g będącego pod wpływem siły ciążenia ziemskiego < łac. −> g
h = godzina < łac. hora - godzina
h = wysokość < gr. ØyÒthj (czyt. hypsotes) - wysokość
H = wodór < łac.  hydrogenium < gr. Ødrogšnion - wodór ("rodzący wodę")
ha = hektar  (czyli 100 arów) < gr. ˜katÒn (czyt. hekaton) - sto; a −>
i , I = natężenie < łac. intensitas - natężenie
kg = kilogram < gr. c…lioi - tysiąc; gr£mma - gram
km = kilometr < gr. c…lioi - tysiąc; mštron - miara, miernik
l = litr < gr. l…tra - litra (miara objętości)
l = długość < łac. longitudo - długość
L = praca < łac. labor - praca
lim = limes < łac. limes - granica
lm = lumen (jednostka strumienia światła) < łac. lumen - światło
lx = lux (jednostka natężenia oświetlenia) < łac. lux - światło
m = metr < łac. metrum - miara, miernik
m = masa < łac. massa - masa
m = minuta < łac. minuta - pomniejszona część godziny, koła
m = mili- < łac. mille - tysiąc, czyli tysięczna część (np. mililitr - ml, milimetr - mm)
M = moc, masa atomowa < łac. magnitudo - wielkość
m = mikro- < gr. mikrÒj - mały (przyjęto uznawać jako milionową część całości, np. mikrolitr - ml, mikron - m}
N = azot < łac. nitrogenium - azot
O = tlen < łac. oxygenium < gr. Ñxugšnion - tlen
O = środek figury < gr. Ômfaloj - pępek
p  = ciśnienie < łac. pressio - ciśnienie, nacisk
P = fosfor < łac. phospforus < gr. fwsfÒroj - niosący światło, fosfor
P = moc, parcie < łac. potestas - moc, potęga
P = obwód < gr. per…kukloj - obieg, obwód
Pb = ołów < łac. plumbum - ołów
p = liczba p = 3, 14 < gr. PuqagÒraj, któremu przypisuje się obliczenie tej liczby lub na jego cześć.
q, Q = ilość < łac. quantum - ilość
r = promień krzywizny < łac. radius - promień
r , R = opór < łac. resistantia - opór, opieranie się czemuś
rd = radian < łac. radianus - promieniowy, kąt między promieniami
s(ek) = sekunda < łac. secunda - sześćdziesiąta część minuty (czasu i kąta)
s = droga < łac. spatium - powierzchnia, przestrzeń wzdłuż
S = pole powierzchni < łac. spatium - obszar, powierzchnia, przestrzeń
S = siarka < łac. sulphur - siarka
Si = krzem < łac. silicium - krzem, krzemień
sin = sinus < łac. sinus - zatoka (por. wykres funkcji)
sr = steradian (kąt bryłowy) < gr. stereÒj - przestrzenny; łac. radianus < kąt między promieniami
t = czas < łac. tempus - czas
tg = tangens < łac. tangens - dotykająca, dążąca do dotknięcia (por. wykres funkcji)
v = prędkość < łac. velocitas - prędkość
V = objętość < łac. volumen - zwój, coś co się da objąć przez zawinięcie
 
    Początkowymi literami alfabetu łacińskiego (np. a, b, c) oznaczano określone wartości, natomiast końcowe litery zarezerwowano dla niewiadomych (np. x, y, z). Środkowymi literami alfabetu (np. m, n) oznaczamy liczby określone, chociaż nie podstawowe.
    Punkty oznaczamy kolejnymi dużymi literami alfabetu łacińskiego (np. A, B, C). Odcinki między tymi punktami podajemy przy pomocy tych krańcowych punktów (np. AB to odcinek między tymi punktami łącznie z A i B).
    Greckimi pierwszymi literami oznaczano kolejne kąty (np. a. b. g). Również kolejność jasności gwiazd konstelacji oznaczamy kolejnymi literami alfabetu greckiego (np. a-Centauri to najjaśniejsza gwiazda konstelacji Centaura, natomiast b-Orionis to druga w kolejności jasności gwiazda konstelacji Oriona itd.)

waza czarn.

STRONA GŁÓWNA

wietrzyk